Co robi polarny zając?

Pociąg dochodził tylko do Szczęśliwic, dalej trzeba było iść przez ruiny miasta piechotą aż do brzegu Wisły, przez rzekę przewoziły za parę złotych piaskarskie krypy. W czasie jednego z pierwszych przejazdów kupiłem od przygodnie spotkanego człowieka skórzane, czarne spodnie do bryczesów, na pewno część niemieckiego umundurowania. Na sobie miałem „oficerskie” buty z cholewami, w których poszedłem do Powstania, beznadziejnie podarte, pospinane agrafkami spodnie do konnej jazdy, od góry – bluzę mundurową z US Army, którą dostałem z UNRRA i barankową papaszę, jeszcze w Krzyszkowicach kupioną od sowieckiego żołnierza za szklankę bimbru. Czarne, skórzane spodnie doskonale pasowały do butów i bluzy; paradowałem w tym AK-owsko-, niemiecko-, amerykańsko-, ruskim stroju przez klika najbliższych miesięcy. Któregoś dnia odwiedziłem na Grochowie kolegę mamy z pracy w centrali telefonicznej Pruszkowskiej Elektrowni – pana Lusawę. Na powitanie wręczył mi egzemplarz jakiegoś podziemnego pisemka, które na pierwszym miejscu drukowało wiersz, zatytułowany „Pieśń o fladze”, a zaczynający się od słów:

Jedna była - gdzie? Pod Tobrukiem.
Druga była - gdzie? Pod Narvikiem.
Trzecia była pod Monte Cassino.

A każda jak zorza szalona,
biało-czerwona, biało-czerwona,
czerwona jak puchar wina,
biała jak śnieżna lawina,
biało-czerwona.

Zebrały się nocą flagi.
Flaga fladze dodaje odwagi:
- No, no, nie bądź taka zmartwiona.
Nie pomogą i moce piekła:
jam ciebie, tyś mnie urzekła,
nie zmogą cię bombą ni złotem
i na zawsze zachowasz swą cnotę.
I nigdy nie będziesz biała,
i nigdy nie będziesz czerwona ...

 

Nota bene - pod Tobrukiem i Monte Cassino biało-czerwone flagi powiewały też nad głową mojego ojca; sam poeta – autor tych słów - wędrował wówczas jeszcze po zachodniej Europie, zanim wrócił i stał się jednym z najznakomitszych piewców nowego systemu, a wiersz zyskał akceptację władz i był szeroko popularyzowany. Ale tamtej wiosny '45 słowa te wystarczyły, aby otwierać podziemne, antykomunistyczne pismo. Na mnie – powstańcu, partyzancie, synu żołnierza spod Tobruku i Monte Cassino – zrobiły też ogromne wrażenie i na zawsze związały z twórczością ich Autora - K.I. Gałczyńskiego, którego parę razy w następnych latach spotkałem. Tymczasem wtedy, na Grochowie u pana Lusawy, słowa te stały się wyjściem do jego wypowiedzi, akurat odwrotnej, niż spodziewał się poeta:

- Panie, jaki jest zając? - Szary. A niedźwiedź? - Brązowy. A lis? - Rudy. A co te wszystkie gatunki zrobiły, jak przyszło im żyć wśród wiecznych śniegów? - Stały się białe. Z tego wynika wniosek, że i nam wypada przyjąć barwę ochronną, kolor obowiązkowy... Jaki jest? Przecież sam pan wiesz...

Flag czerwonych było potem więcej, niż biało-czerwonych, i gazety się zrobiły czerwone i postacie, i programy... 

Zanim przejdziemy do następnych etapów, niech mi będzie wolno opowiedzieć anegdotkę o najbardziej odważnym czynie, jakiego dokonał mój ojciec pod Tobrukiem. Jak wiadomo, zadaniem oddziałów otaczających Tobruk było niedopuszczenie, aby port ten opanowała marynarka niemiecka lub włoska. W samym obozie było miesiącami cicho i spokojnie. Czwórka brydżowa, w skład której wchodził ojciec, grała w namiocie. Gracz nie biorący udziału w danej rozgrywce, smażył na maszynce naftowej „prymus” placki kartoflane, sporządzane ze specjalnego proszku. Kiedy kolej wypadła na ojca, z „prymusa” zaczęła wyciekać nafta, grożąc wybuchem. Ojciec zebrał za cztery rogi koc, którym pokryta była skrzynka, gdzie stała maszynka, wyniósł za namiot i rzucił na piasek pustyni. Rozległ się głośny wybuch, a ojciec wróciwszy do namiotu, spytał: „To kto teraz rozdaje?”